بسیاری از کار آفرینان و صاحبان کسب و کار، ایده های بزرگی دارند و دوست دارند به هدف های بزرگ برسند. رسیدن به هدف های کسب و کاری ملزم برنامه ای روشن است. اگر شما کار آفرین هستید و در حال حاضر کسب و کاری برای خودتان دارید یا در سر، به فکر راه اندازی کسب و کار خانگی، استارتاپ و… هستید، باید در جهت برنامه ریزی طرح تجاری گام بردارید.

اندازه کسب و کار، تعداد کارمندان، پیشرفت کسب و کار و… هیچ محدودیتی برای نوشتن بیزینس پلن یا طرح کسب و کارایجاد نمی کنند، تمامی کسب و کار برای پیشرفت و شناخت راه خود، نیازمند طرح کسب و کار می باشند.

در اولین گام باید با مفهوم طرح کسب و کار آشنا شد. همچنین برای گرفتن اطلاعات و مشاوره شما را به خواندن مقاله مشاوره کسب و کار چیست؟ دعوت مینماییم.

طرح کسب و کار (طرح تجاری) چیست؟

طرح کسب و کار (Business plan) سندی مشخص و واضح است که آینده و توسعه یک کسب و کار را در یک دوره چند ساله معین میکند. در واقع طرح کسب و کار که به طرح تجاری نیز معروف است، سندی است که کلیه اهداف شرکت مانند اهداف مالی یا عملیاتی با بودجه دقیقی که قرار است به آن ها اختصاص داده شود را در بر می گیرد.

مکتوب شدن بیزینس پلن که به BP هم مشهور است باعث می شود هر زمان که ما راه خود را در مسیر موفقیت گم کردیم، به آن مراجعه کنیم و تمامی بخش ها طبق آن اهداف خود را پیش ببرند که موجب رسیدن به هدف واحد سازمان شود.

این طرح مانند یک نقشه بسیار واضح و واقعی از وضعیتی است که باید شرکت را بر طبق آن پیش ببرید. این طرح به کار های شما نظم می دهد و شما می دانید که دقیقا قرار است در واحد تجاری خود چگونه عمل کنید که به هدف های مورد انتظارتان دست یابید.

طرح کسب و کار انواع مختلفی نیز دارد. طرح کسب و کار “یک صفحه ای”، محدود تر است و زمان کمتری را می گیرید زیرا تنها شامل: چشم انداز، ماموریت، اهداف، استراتژی و برنامه است. اما این طرح بسیار کلی نگر است و ممکن است راهنمای دقیقی برای رسیدن به موفقیت نباشد.

یا نوع دیگری که به بیزینس پلن “بیرونی” معروف است، رسمی تر است و برای مطالعه افراد خارج از سازمان می باشد. این نوع طرح، بیشتر برای ارائه به سرمایه گذاران تنظیم می شود.

نوع مد نظر ما طرح تجاری کاملی است که در ادامه به توضیح اجزای آن می پردازیم. برای آشنا شدن با چند مدل کسب و کار میتوانید مقاله معرفی 7 مدل کسب و کار را مطالعه فرمایید.

مزایای طرح کسب و کار چیست؟

واضح است که با تعریف طرح کسب و کار بخشی از مزیت این نقشه ی موفقیت را برایتان نمایان کردیم اما در ادامه به مزایای دیگر آن می پردازیم.

بیزینس پلن یک ابزار ارتباطی با منابع مالی خارجی و سرمایه گذاران می باشد. در طرح تجاری ما می توانیم تمام منابع در دسترس را رصد کنیم و روابطی را برای هر بخش با سایر بخش ها تعریف کنیم.

برای تامین کنندگان مالی ما، پتانسیل بازار را به نمایش می گذارد و راهکار هایی برای رسیدن به دست یابی به بازار ارائه می کند.

ما با طرح تجاری می توانیم متوجه شویم که آیا نیاز به وام و تامین مالی خارجی داریم یا خیر. می توانیم خطرات پیش روی خود را حدس بزنیم و تا حد امکان از آن ها اجتناب کنیم.

نکته مهم: درست است که این طرح می تواند یک نمای کلی برای جذب سرمایه باشد اما نباید نوشتن آن را سرسری گرفت! این طرح باید زمان، انرژی، نیروی انسانی و… استفاده شود. نوشتن یک برنامه ای که برای آن وقت و انرژی کافی صرف شده، می تواند هم در جهت رسیدن به موفقیت به شما کمک بزرگی و هم سرمایه گذار را مجاب همکاری با شما کند.

برای نوشتن طرح کسب و کار خود از کجا شروع کنیم؟

برای شروع، یک قلم و کاغذ بردارید و اطلاعات زیر را درمورد کسب و کار خود، مشخص کنید:

1- کسب و کارتان را از لحاظ خدمات یا محصولات، اندازه، اهداف، مکان و رقبا شرح دهید.

2- در وهله اول مشتریان و بعد مصرف کنندگان خود را مشخص کنید( اگر مشتریان شما همان مصرف کننده شماست، فقط مشتریان را مشخص کنید).

3- بازاری که در آن فعالیت دارید را مشخص کنید.

4- زنجیره تامین خود را مشخص کنید.

5- هزینه های خود را در تمامی بخش ها مانند هزینه منابع انسانی، هزینه تجهیزات، هزینه بازاریابی، هزینه حمل و نقل و توزیع، هزینه خدمات و… بصورت خیلی ریز محاسبه کنید و آن ها را یادداشت نمایید.

6- اهداف و استراتژی های بازاریابی خود را بررسی کنید.

7-رقبای خود را بررسی کنید و مزیت رقابتی خود را نسبت به آن ها را یادداشت نمایید.

8- نقاط قوت، نقاط ضعف، تهدیدات و فرصت های پیش روی خود را بررسی کنید.

با انجام این چند مورد، شما درمورد شرایط کلی کسب و کار خود اطلاعات بدست آوردید. پس از بدست آوری اطلاعات باید برای تدوین طرح کسب و کار، گام بردارید.

نوشتن طرح کسب و کار و اجزای آن

برای نوشتن طرح کسب و کارفرمت واحدی ارائه نشده است. اما موارد ریز بخش های تشکیل دهنده ی عمده طرح های موجود هستند.

• شرح کسب و کار
  • شرح توصیفی کسب و کار : چشم انداز و ماموریت کسب و کار
  • شرح بازار هدف و مشتریان بالقوه
  • برنامه هایی که کسب و کار در نظر دارد
  • استراتژی قیمت گذاری محصول و خدمت خود
  • تحلیل رقبا
  • پیش بینی های صنعت
  • دورنمای شرکت
• منابع انسانی: توضیح بدهید که در هر بخش به چه نقش هایی نیاز دارید و هر نقش باید چه وظیفه ای را ایفا کند.
• تجهیزات مورد نیاز: لیستی از تجهیزات مورد نیاز برای تولید و حتی تجهیزات اداری تهیه کنید. لیست تجهیزات باید بسیار روشن و دقیق باشد و بودجه مورد نیاز برای تهیه تجهیزات نیز باید ذکر شود. در صورتی که شرکت در یک مکان مستقر است، در اینجا آدرس آن را هم ذکر کنید.
• مشخص کردن شرایط حقوقی کسب و کار: این درمورد کسب و کار هایی که مجوز های لازم برای کار را لازم دارند، صادق تر می باشد. در این مرحله باید مشخص شود که شرکت از لحاظ حقوقی در چه دسته ای می باشد و همچنین مجوز های لازم را دارد یا خیر.
• طرح تولیدی: بطور کلی روند تولید محصول را شرح دهید. اگر کسب و کار شما خدماتی بود، خدمات دقیق کسب و کار را شرح دهید.
• طرح بازاریابی و استراتژی های توسعه: این بخش بسیار گسترده و مفصل است.
• طرح مالی: محاسبه هزینه و درآمد